رسیدگی به تخلف مامور اجرای حکم

مامور اجرای حکم، که به دادورز نیز معروف است، شخصی است که مسئول اجرای دستورات قضائی صادر شده توسط دادگاه‌ها و مقامات قضائی است. وظیفه اصلی این فرد، نظارت بر اجرای احکام صادره و اجرای صحیح و بدون تغییر دستورات قضائی است. مامور اجرای حکم، به ویژه در موارد مربوط به مجازات‌ها، باید مطمئن شود که مجازات‌های مقرر توسط قاضی به درستی انجام می‌شود و هیچگونه تغییر یا تخلفی در روند اجرای آن به وجود نیاید.

این مامور تحت نظارت مدیر اجرای احکام فعالیت می‌کند و با توجه به نوع و شدت جرم ارتکابی، از قبیل حبس، جریمه، یا دیگر مجازات‌ها، وظیفه دارد تا از آغاز تا پایان فرآیند اجرای حکم را به درستی پیگیری کند. همچنین، هیچ یک از احکام قضائی به اجرا در نمی‌آید مگر آن که درخواست اجرای آن از سوی ذی‌نفعان، مثل شاکیان یا مقامات قضائی، صورت گیرد.

مراحل اجرایی شدن حکم دادگاه و ابلاغ آن به مامور اجرای حکم به صورت زیر است:

1. درخواست صدور اجراییه: پس از صدور رای از سوی دادگاه، ذی‌نفع باید درخواست صدور اجراییه را به دفتر دادگاه تسلیم کند. دفتر دادگاه گزارشات لازم را تهیه کرده و آن را به همراه درخواست به دادگاه ارسال می‌کند.
2. بررسی مستندات و صدور دستور اجراییه: رئیس دادگاه مستندات را بررسی کرده و در صورت عدم وجود مشکل، دستور صدور اجراییه را صادر می‌کند.
3. ابلاغ اجراییه: پس از صدور اجراییه، مدیر دفتر اجرای احکام باید درخواست اجراییه را به دو صورت واقعی و قانونی به طرفین ابلاغ کند. این ابلاغ می‌تواند به صورت ابلاغ فیزیکی یا از طریق پست صورت گیرد.
4. مشخص کردن مامور اجرای حکم: پس از ابلاغ اجراییه، مدیر اجرا باید نام مامور اجرای حکم را مشخص کرده و در حکم اجرایی ذکر نماید.
5. اجرای حکم توسط مامور اجرا: مامور اجرای حکم (دادورز) پس از دریافت ابلاغیه موظف است که اقدامات لازم را برای اجرای حکم انجام دهد. این مراحل شامل دستگیری متهم، توقیف اموال، اجرای مجازات یا هر اقدام دیگری است که در حکم دادگاه آمده باشد.
6. زمان اجرای حکم: مامور اجرای حکم موظف است که در مدت ۱۰ روز از زمان ابلاغ حکم، اقدامات لازم برای اجرای آن را انجام دهد. این زمان ممکن است بسته به نوع حکم و شرایط خاص آن تغییر کند و گاهی حکم ممکن است سریعتر از ۱۰ روز نیز اجرا شود.
7. کمک از نیروی انتظامی: اگر در حین اجرای حکم، بی‌احترامی یا سوءرفتاری با ماموران اجرای حکم صورت گیرد، آنها می‌توانند از نیروی انتظامی برای کمک در اجرای حکم استفاده کنند.

این فرآیندها تضمین می‌کند که تمامی احکام قضائی به درستی و طبق دستور صادره به مرحله اجرا برسند و افراد مسئول در این روند، اقدامات قانونی لازم را انجام دهند.

اگر مامور اجرای حکم (دادورز) در حین انجام وظیفه خود مرتکب تخلفی شود، عواقب مختلفی در انتظار وی خواهد بود. این عواقب بسته به نوع تخلف و میزان جدیت آن ممکن است شامل مجازات‌های مختلفی شود:

1. تعقیب قضائی: اگر دادورز از مقررات و دستورهای قضائی تخطی کند، ابتدا تحت تعقیب قضائی قرار خواهد گرفت. مجازات‌هایی که برای چنین تخلفاتی در نظر گرفته می‌شود عبارتند از:
   • عزل از خدمت: به مدت 1 تا 6 ماه.
   • کسر حقوق: به صورت ماهیانه و تا حد مشخصی.
   • اخراج از خدمت: به صورت مادام‌العمر.

   رسیدگی به این تخلفات بر عهده رئیس دادگاهی است که مامور در آن مشغول به خدمت است. پس از رسیدگی، رای صادر شده به دادستان ارسال می‌شود تا حکم قطعی توسط او مشخص گردد.

2. بازداشت برای خیانت در امانت: طبق ماده 92 قانون اسلامی کشور، در صورتی که مامور اجرای حکم از وجوه یا اموالی که به امانت نزد وی بوده سوءاستفاده کند، دادگاه برای وی حکم بازداشت صادر خواهد کرد. این بازداشت ادامه خواهد داشت تا زمانی که مامور، مال امانتی را به دادگاه عودت دهد. همچنین، ممکن است دادگاه قرار توقیف اموال را برای این موارد صادر کند.
3. نظارت دقیق بر عملکرد مامور اجرای حکم: برخلاف تصور برخی افراد که گمان می‌کنند بر فعالیت‌های مامور اجرای حکم نظارتی وجود ندارد، در واقع هرگونه اشتباه یا کوتاهی در انجام وظیفه از سوی دادورز به سرعت توسط دادگاه بررسی می‌شود و اقدامات لازم در راستای رسیدگی به تخلف انجام می‌گیرد.

این فرآیندها نشان می‌دهد که مسئولین قضائی نظارت دقیقی بر عملکرد ماموران اجرای حکم دارند و تخلفات این افراد به‌طور جدی پیگیری می‌شود.