شرایط اقامه دعوا
- منجز بودن حق:
- دعوا باید به دلیل حق یا حقوقی باشد که در دادگستری اعمال و اظهار شده است. به عبارت دیگر، مسأله مورد اختلاف باید حقی باشد که توسط دادگاه قابل اجرا و حمایت شود. حق یا حقوق مورد ادعا باید واقعی و منجز باشد.
- ذی نفع بودن اعمال کننده:
- شخص یا نهادی که دعوا را مطرح می‌کند (اعمال کننده) باید به عنوان “ذی نفع” در این امر شناخته شود. این به معنای داشتن مصلحت قابل حمایت توسط دادگستری است.
- اصالت یا نمایندگی قانونی:
- سمت اعمال کننده باید اصالت داشته باشد یا در صورت نیاز، نماینده قانونی باشد. این به معنای این است که اعمال کننده حقیقی یا حقوقی باید مشخص شود و در صورت نیاز، اگر دیگر شخص یا نهاد به عنوان نماینده او عمل می‌کند، نمایندگی قانونی معتبر باشد.
- اهلیت قانونی:
- اعمال کننده باید اهلیت قانونی داشته باشد. اهلیت قانونی به معنای توانایی و صلاحیت فرد یا نهاد برای حقوق و تعهدات حقوقی است.
این شرایط معمولاً برای اقامه دعوا در دادگاه‌ها و نظام حقوقی مختلف لازم است تا اطمینان حاصل شود که دعواها بر اساس اصول حقوقی معتبر و قابل اجرا هستند.
سمت، نمایندگی و قائم مقامی در اقامه دعوا
نفع و ویژگی های آن
یکی از شرایط اساسی اقامه دعوا، وجود ذی نفع خواهان است. در صورت صدور حکم علیه خوانده، نفعی برای خواهان باید مشخص گردد.
شخصی که دعوا را اقامه می‌نماید، باید توضیح دهد که اگر دعوای او به حکم علیه خوانده منتهی شود، قابلیت به دست آوردن سودی برای او وجود دارد. طبق ماده 2 قانون آیین دادرسی مدنی، هیچ دادگاهی نمی‌تواند به دعوایی رسیدگی کند مگر اینکه ذی نفع یا اشخاص مشابه دعوا را درخواست کنند.
ویژگی‌های نفع:
اول – حقوقی و مشروع: نفع باید حقوقی و مشروع باشد، به این معنا که مورد حمایت قانون باشد.
دوم – به وجود آمده و باقی باشد: نفع باید به وجود آمده باشد و باقی بماند. این به معنای این است که اگر وابسته به شرایط یا معلق به اموری باشد، خواهان نمی‌تواند نفع خود را توجیه کند.
سوم – شخصی و مستقیم: شخص درخواست کننده می‌تواند دعوا را اقامه کند تا نفعی شخصی و مستقیم به او تعلق گیرد. این شخص ممکن است حقیقی یا حقوقی (شرکت، اداره یا موسسه) باشد.
نکته: لازم است تا هر شخص ادعا کننده، در صورت انتقال حقوق انتفاع، نسخه یا تصویری از سندی که حقوق انتفاع را مثبت می‌کند، به دعوا خود پیوست کند.