مالیات بر ارزش افزوده چیست ؟
مالیات بر ارزش افزوده (مخفف: مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات VAT به انگلیسی) یک نوع مالیات است که بر اساس ارزش افزوده در هر مرحله تولید یا توزیع کالا یا خدمات در یک زنجیره تأمین تحمیل میشود. این مالیات از طرف دولت برای تأمین درآمد عمومی و تغذیه بودجه کشور استفاده میشود.
در یک سیستم مالیات بر ارزش افزوده، کسبوکارها معمولاً مالیات را از مشتریان خود دریافت میکنند و سپس این مالیات را به دولت پرداخت میکنند. تفاوت بین مبلغ مالیاتی که از مشتریان دریافت شده و مبلغ مالیاتی که کسبوکار پرداخت میکند، به عنوان مالیات بر ارزش افزوده (VAT) درآمدهای دولت تلقی میشود.
سیستم مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یک مالیات مستلزم برای مصرفکنندگان عمل میکند و به طور کلی به جلوگیری از سواستفاده از مالیات و ارتقاء عدالت مالی کمک میکند. این سیستم معمولاً در اکثر کشورها به صورت متفاوتی اجرا میشود و نرخ مالیات بر ارزش افزوده و استثنائات آن میتواند در هر کشور متفاوت باشد.
مالیات بر ارزش افزوده در ایران چگونه است؟
در ایران، مقررات مالیات بر ارزش افزوده تحت قوانین و مقررات مالیاتی کشور تنظیم میشود و نرخ مالیات بر ارزش افزوده نیز ممکن است تغییر کند. در حالت کلی:
- نرخ مالیات بر ارزش افزوده: در ایران، نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای بسیاری از کالاها و خدمات به نرخ 9٪ محاسبه میشود. اما برخی کالاها و خدمات از این مقدار معاف هستند و یا به نرخهای مختلفی مالیات بر ارزش افزوده تحمیل میشوند.
- تخفیفها و استثناءها: برخی کالاها و خدمات از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند یا میتوانند تخفیفات مالیاتی خاصی داشته باشند.
- تصاویر مالیاتی: اشخاص حقوقی و حقیقی موظف به تصاویر مالیاتی ماهیانه یا فصلی مالیات بر ارزش افزوده خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه میدهند.
- پرداخت مالیات: مالیات بر ارزش افزوده توسط اشخاص مالیاتی تحمیلی (کسبوکارها) از مشتریان خود دریافت میشود و سپس این مبلغ به عنوان مالیات به دولت پرداخت میشود.
- استرداد مالیات بر ارزش افزوده: اشخاص ممکن است در موارد خاصی مالیات بر ارزش افزوده پرداختی را استرداد کنند.
در دو مورد خاص ، قانون نرخ مالیات ارزش افزوده بیشتری پیش بینی نموده که عبارتند از انواع سیگار و محصولات دخانی با مالیات بر ارزش افزوده 12 درصد و همچنین انواع بنزین و سوخت هواپیما با نرخ ارزش افزوده بیست درصد . عرضه کالاها و خدمات و یا واردات موارد زیر نیز از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شده است :
– محصولات کشاورزی فرآوری نشده ؛
– دام و طیور زنده ، آبزیان ، زنبور عسل و نوغان ؛
– انواع کود، سم، بذر و نهال ؛
– آرد خبازی ، نان ، گوشت ، قند ، شکر ، برنج ، حبوبات و سویا ، شیر ، پنیر ، روغن نباتی و شیرخشک ؛
– کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ ، تحریر و مطبوعات ؛
– کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانهها ، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی ؛
– کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات ، وارد کشور میشود ؛
– اموال غیر منقول ؛
– انواع دارو ، لوازم مصرفی درمانی ، خدمات درمانی و خدمات توانبخشی و حمایتی ؛
– خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق ، موضوع قانون مالیات های مستقیم ؛
– خدمات بانکی و اعتباری بانک ها ، مؤسسات و تعاونی های اعتباری و صندوق های قرضالحسنه مجاز و صندوق تعاون ؛
– خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری جادهای ، ریلی ، هوایی و دریایی ؛
– فرش دستباف ؛
– انواع خدمات پژوهشی و آموزشی ؛
– خوراک دام و طیور؛
– رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه ها ؛
– اقلام با مصارف صرفا دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی ؛ لذا تولید کنندگان و ارائه دهندگان مصادیق فوق نیازی نیست اقدام به ثبت اظهارنامه مالیات ارزش افزوده در مهلت تعیین شده نمایند .