وصیت زاید بر ثلث چیست
وصیت کردن یک موضوع حقوقی مهم است که در قوانین مدنی و شریعت اسلامی مورد بررسی و تنظیم قرار گرفته است. وصیت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: وصیت عهدی و وصیت تملیکی. در ادامه توضیحاتی دقیق‌تر در مورد هر یک از این دو نوع وصیت و مقررات مرتبط آورده شده است:
وصیت عهدی:
- وصیت عهدی زمانی انجام می‌شود که یک فرد اموری را به عهده دیگری می‌گذارد تا پس از فوت او اجرا شود. این نوع وصیت می‌تواند شامل مواردی مانند مراقبت از فرزندان بچه‌ها، پرداخت دیون و بدهی‌های مالی وی، ترتیب مراسم تدفین، و سایر امور مشابه باشد.
- برای صحیح بودن وصیت عهدی، باید شرایط قانونی و شرعی مرعوبت شود. مثلاً وصیت باید با اجازه مالک مال یا اموری که هنوز به وجود نیامده‌اند، باطل است.
- همچنین، وصیت عهدی نباید به نحوی باشد که باعث محرومیت از ارث یک یا چند نفر از ورثه شود؛ در غیر این صورت وصیت باطل خواهد بود.
وصیت تملیکی:
- وصیت تملیکی زمانی انجام می‌شود که یک فرد بخواهد بخشی از اموال و دارایی‌های خود را به نفع دیگران وصیت کند تا پس از فوت وی به مالکیت آنها برود. این نوع وصیت می‌تواند به نفع هر شخصی باشد، شامل اعضای خانواده، بستگان، یا حتی اشخاصی که نسبت خاصی به فرد واصیت‌کننده ندارند.
- وصیت تملیکی نیازمند رعایت شرایط قانونی و شرعی خاصی است. این شرایط ممکن است به تشخیص قوانین محلی و شریعتی متغیر باشند.
- به عنوان مثال، وصیت به شخصی که به اختیار مالک مال نیست یا مواردی که هنوز به وجود نیامده‌اند، باطل است.
- همچنین، اگر وصیت تملیکی باعث محرومیت یک یا چند نفر از ورثه می‌شود، این وصیت صحیح نخواهد بود و قانونی اعتبار نخواهد داشت.
از طرفی، در شریعت اسلامی نیز وصیت تعدادی شرایط و مقررات دینی دارد که باید رعایت شود تا وصیت به حساب بیاید. این شرایط ممکن است در مورد میراث و نسبت به ورثه نیز تعیین کننده باشند. برای دقیق‌ترین اطلاعات در مورد وصیت در قانون مدنی و شریعت اسلامی، به متخصصان حقوق یا مراجع دینی معتبر مشوره بگیرید.
ماده 843 قانون مدنی ایران، در مورد وصیت به مقداری که بیان شده است، توضیحاتی ارائه می‌دهد. وصیت به زیاده بر ثلث ترکه به معنای وصیت مازاد بر یک سوم اموال و دارایی‌های متوفی است و در اینجا می‌توانید جزئیات بیشتری در مورد این مفهوم و مقررات مرتبط با وصیت بیابید.
وصیت زاید بر ثلث یعنی چه؟
- بر اساس ماده 843 قانون مدنی، وصیت به مقداری که بیشتر از یک سوم از اموال و دارایی‌های متوفی باشد، نافذ نیست مگر با اجازه وراث و اگر بعضی از ورثه اجازه دهند، نسبت به سهم او نافذ است.
- به عبارت دیگر، هر شخصی می‌تواند تنها یک سوم از اموال و دارایی‌های خود را به سایرین وصیت کند و اگر مقدار وصیت بیشتر از یک سوم از اموال و دارایی‌های وی باشد، این مقدار به طور قانونی نافذ نیست.
ملاک مقدار ثلث یا یک سوم اموال و دارایی‌های متوفی:
- ملاک این مقادیر معمولاً در زمان فوت متوفی قرار می‌گیرد. به عبارت دقیق‌تر، محاسبه مقدار ثلث یا یک سوم اموال و دارایی‌های متوفی در زمان فوت وی انجام می‌شود.
- در این محاسبه، ابتدا هزینه‌های مربوط به کفن و دفن متوفی و همچنین پرداخت بدهی‌های وی از اموال و دارایی‌ها کم می‌شود.
- سپس، مقدار باقی‌مانده از اموال و دارایی‌ها محاسبه می‌شود و ثلث آن مقدار به عنوان مقدار حداکثر وصیت قانونی تعیین می‌شود.
در نهایت، اگر مقدار وصیت از مقدار محدودیت‌های قانونی تجاوز کند و به اصطلاح وصیت زاید بر ثلث باشد، باید از طریق اقدامات خاص و با اجازه وراث انجام شود تا به طور قانونی نافذ باشد.
آیا وصیت زاید بر ثلث صحیح است
ماده 843 قانون مدنی در مورد وصیت به مقداری که بیان شده است، اصولا به این معنی است که وصیت زاید بر ثلث یا وصیت مازاد بر یک سوم ترکه از نظر حقوقی نافذ نیست، اما از نظر حقوقی، نه کاملاً باطل است و نه کاملاً معتبر، و ورثه متوفی اختیار دارند که آن را قبول کنند یا رد کنند. به عبارت دیگر، این وصیت در حدودی انعطاف‌پذیر است.
- وصیت مازاد بر یک سوم یا ثلث ترکه: معنای اصلی این است که وصیتی که مقدار آن بیشتر از یک سوم از اموال و دارایی‌های متوفی باشد، به تنهایی نافذ نیست. این به این معنی است که وصیت مازاد بر این مقدار نمی‌تواند به طور خودکار اعتبر باشد یا رد شود. اختیار نهایی در اختیار ورثه یا بازماندگان متوفی قرار دارد.
- اختیار ورثه: ورثه یا وراث متوفی دارای اختیار در قبول یا رد کردن وصیت مازاد هستند. اگر مقدار وصیت بیشتر از یک سوم از اموال باشد، ورثه می‌توانند تصمیم بگیرند که به این مقدار وصیت عمل کنند یا آن را رد کنند. این اختیار در دست ورثه است و ممکن است تحت تأثیر شرایط و عوامل مختلف تمرین شود.
- عمل کردن به وصیت تا حد یک سوم ترکه: مهمترین نکته این است که حتی اگر وصیت مازاد بر یک سوم ترکه قابل قبول و نافذ نباشد، ورثه متوفی باید حتماً به مقدار یک سوم اموال و دارایی‌های متوفی عمل کنند. به عبارت دقیق‌تر، بلاخره باید تا این مقدار به وصیت متوفی عمل شود.
بنابراین، اختیار نهایی در مورد وصیت مازاد بر یک سوم ترکه در دست ورثه متوفی است و آنها می‌توانند تصمیم بگیرند که به آن عمل کنند یا از آن صرف نظر کنند. واجب و قانونی ترین عمل در هر صورت عمل به وصیت تا حد یک سوم ترکه است.